Παιδικές φοβίες

 Ο φόβος είναι μία αντίδραση σε συγκεκριμένο ερέθισμα ή κατάσταση. Ο άνθρωπος νιώθει για πρώτη φορά φόβο στην βρεφική ηλικία των 7 μηνών οπότε αρχίζει να ξεχωρίζει τα οικεία πρόσωπα από τους ξένους και αντιδράει με κλάμα και άρνηση στην παρουσία τους. Αυτό  το γεγονός θεωρείται φυσιολογικό στα πλαίσια της ανάπτυξης του ανθρώπου και της κοινωνικοποίησης του.

Γενικά τα μικρά παιδιά μπορεί να φοβούνται ότι οι γονείς τους θα τα αφήσουν ή θα σταματήσουν να τα αγαπούν. Συνήθως οι γονείς συμπεριφέρονται με στοργή και αγάπη στα παιδιά τους, όμως ορισμένες φορές αποσύρουν την αγάπη και την προσοχή τους ως μέσων τιμωρίας. Η απόσυρση της αγάπης απειλεί τα παιδιά και τα κάνει να αισθάνονται φόβο.

Το ξύλο ως μορφή τιμωρίας δημιουργεί φόβο στα παιδιά , ειδικά τα παιδιά κάτω των 2 ετών δεν μπορούν να έχουν ρεαλιστική εικόνα «του κακού» που έκαναν. Όταν λοιπόν ο γονιός φωνάζει, το παιδί φοβάται περισσότερο απ’ ότι είναι ο στόχος του γονιού.

Δεύτερη φάση έντονης φοβίας είναι όταν το παιδί θα απομακρυνθεί από το σπίτι για να πάει για πρώτη φορά στο νηπιαγωγείο. Είναι σημαντικό η οικογένεια να προετοιμάσει το παιδί γι’ αυτήν την αλλαγή στη ζωή του αποφεύγοντας συζητήσεις με αρνητικό ή φοβιστικό περιεχόμενο. Τονίζουμε τα θετικά στοιχεία όπως τα καινούρια πράγματα που θα μάθει , τους νέους φίλους που θα γνωρίσει και το γεγονός ότι μεγάλωσε. Αποφεύγουμε να τονίσουμε τα αρνητικά στοιχεία όπως το πρωινό ξύπνημα, η συνεχής παρουσία εκεί και η πειθαρχία.

 Τι προκαλεί το φόβο ;

 Οι γονείς. Όταν φοβούνται οι γονείς ο φόβος μεταδίδεται στα παιδιά. Αν ένας γονιός αποφεύγει τους σκύλους θα μάθει και το παιδί την ίδια συμπεριφορά.

Επίσης όταν οι γονείς είναι υπερπροστατευτικοί και υποφέρουν από φοβίες τις μεταδίδουν στα παιδιά τους.

Η ύπαρξη τραυματικών γεγονότων κατά τη διάρκεια της κύησης όπως σοβαρό ατύχημα ή θάνατος στην οικογένεια μπορεί να επηρεάσει την μετέπειτα εξέλιξη του παιδιού.

Τραυματικά γεγονότα κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας  (ξύλο , εκφοβισμός) επηρεάζουν καθοριστικά τη συμπεριφορά του παιδιού.

 Συνηθισμένοι παιδικοί φόβοι

Στην ηλικία των 2-4 ετών τα παιδιά φοβούνται τα φαντάσματα και τα ζώα, μεταξύ 4 και 6 ετών ο φόβος προκαλείται από το σκοτάδι,  τους φανταστικούς ήρωες επειδή ακόμα δεν μπορούν να ξεχωρίσουν το αληθινό από το φανταστικό και τα φυσικά φαινόμενα όπως πλημμύρες  , σεισμούς .

Μέχρι τα 12 έτη οι περισσότεροι φόβοι εξαφανίζονται επειδή αναπτύσσεται η γνωστική ικανότητα του παιδιού.

 Τρόποι αντιμετώπισης του φόβου

Ακούμε με προσοχή τις φοβίες του παιδιού χωρίς να κοροϊδεύουμε ούτε να υποτιμούμε το άγχος  του.

Συζητάμε ήρεμα και του προτείνουμε λύσεις.

Δεν το εκθέτουμε παρά τη θέληση του σε αυτό που του δημιουργεί τη φοβία (π.χ. εάν το παιδί φοβάται τους σκύλους δεν το πιέζουμε να πλησιάσει ένα σκύλο)

Το εκθέτουμε σταδιακά στο φοβικό αντικείμενο και πάντα με τη δική του συγκατάθεση και τη σχετική προετοιμασία.

 Το παιδί εμφανίζει συχνά  φοβίες  λόγω της απουσίας εμπειριών ζωής. Στην παιδική ηλικία η ονειροπόληση και η φαντασία  σε συνδυασμό με την απλοϊκή σκέψη του παιδιού πιθανόν να του δημιουργήσουν πολλές φοβίες οι οποίες θα εξαφανιστούν σταδιακά καθώς ο εγκέφαλος  φτάνει στην πλήρη ανάπτυξη του.