Το παιδί χτυπά τον γονιό, μια σιωπηλή κραυγή για βοήθεια

Μια εικόνα όλο και πιο συχνή, ένα παιδί που χτυπά τον γονιό του. Μπορεί να είναι ένα σπρώξιμο, μια σφαλιάρα, ένα τσίμπημα. Όσο μικρή κι αν είναι η ένταση, το μήνυμα είναι σημαντικό. Πολλοί γονείς νιώθουν ντροπή, αμηχανία, φόβο, ακόμα και ενοχή. Άλλοι το αποσιωπούν ή το δικαιολογούν με φράσεις όπως "είναι μικρό ακόμα" ή "έχει νεύρα".

Όταν το παιδί σηκώνει χέρι στον γονιό  δεν πρόκειται απλώς για κακή συμπεριφορά. Πρόκειται για ένα σήμα κινδύνου ότι κάτι μέσα του δεν λειτουργεί όπως θα έπρεπε.

Η επιθετικότητα δεν είναι αυθόρμητη: είναι αποτέλεσμα

Ένα παιδί που εκφράζει την ένταση με σωματική επιθετικότητα δεν έχει μάθει —ή δεν έχει μπορέσει ακόμα  να διαχειρίζεται και να εκφράζει τα συναισθήματά του. Συχνά πίσω από αυτήν την πράξη κρύβεται:

• Αδυναμία να εκφράσει με λόγια τον θυμό ή την απογοήτευσή του
• Αντιγραφή προτύπων επιθετικής συμπεριφοράς από το περιβάλλον
• Έντονο άγχος ή εσωτερική σύγχυση
• Έλλειψη σαφών ορίων ή ασυνέπεια στη διαπαιδαγώγηση
• Συναισθηματική παραμέληση, ακόμη και όταν υπάρχει φυσική παρουσία

Η βία δεν είναι ποτέ “απλώς μια φάση”. Είναι τρόπος επικοινωνίας που πρέπει να μας κινητοποιήσει όχι με στόχο την τιμωρία , αλλά να την κατανόηση  και να την διαχείριση των προβλημάτων .

Ο γονιός δεν πρέπει να φοβάται αλλά να καταλάβει.

Το πρώτο βήμα για να αντιμετωπίσει ένας γονιός μια τέτοια συμπεριφορά είναι να σταματήσει να φοβάται ή να ντρέπεται. Η επιθετικότητα δεν είναι απαραίτητα απόδειξη “κακής ανατροφής”, αλλά έλλειψη συναισθηματικής καθοδήγησης που μπορεί να διορθωθεί.

Αυτό που χρειάζεται το παιδί είναι:

• Σταθερά και σαφή όρια. Το «Δεν επιτρέπεται να χτυπάς» πρέπει να είναι σαφές και αδιαπραγμάτευτο, χωρίς φωνές, αλλά με αποφασιστικότητα. Φυσικά αντίστοιχη συμπεριφορά πρέπει να έχει και ο γονιός απέναντι στο παιδί.
• Κατανόηση και ακρόαση. Πίσω από τη βίαιη συμπεριφορά υπάρχει κάτι που το παιδί νιώθει, αλλά δεν μπορεί να πει. Ο γονιός πρέπει να βοηθήσει το παιδί να βάλει λόγια στο συναίσθημα.
• Διαχείριση δικού του θυμού. Ένας γονιός που απαντά με φωνές ή τιμωρία, διδάσκει το παιδί να εκφράζει έτσι την ένταση.
• Συνέπεια και συνεργασία. Όταν και οι δύο γονείς έχουν κοινή γραμμή, τα όρια γίνονται ξεκάθαρα, σταθερά και τηρούνται πιο εύκολα.

Πότε ζητάμε βοήθεια;

Αν η επιθετική συμπεριφορά επαναλαμβάνεται, κλιμακώνεται, ή συνοδεύεται από άλλες ενδείξεις συναισθηματικής αστάθειας (έντονος θυμός, θλίψη, απόσυρση, δυσκολία στον ύπνο ή το σχολείο), τότε είναι ώρα να απευθυνθείτε σε παιδοψυχολόγο.

Ο ειδικός θα βοηθήσει την οικογένεια να αναγνωρίσει τα αίτια πίσω από τη συμπεριφορά και να χτίσει στρατηγικές θετικής ενίσχυσης, ενσυναίσθησης και αποτελεσματικής επικοινωνίας.