Διαταραχές προσωπικότητας

Συνήθως η οι διαταραχές προσωπικότητας μπορούν να διαγνωστούν από την ηλικία των 16-17 χρονών. Σε μικρότερες ηλικίες μπορούμε να έχουμε διάγνωση εφόσον υπάρχουν δυσπροσαρμοστικά χαρακτηριστικά τα οποία υπάρχουν τουλάχιστον ένα χρόνο και δεν μπορούν να εξηγηθούν από αναπτυξιακή ή ψυχιατρική διαταραχή.

- Μεταιχμιακή διαταραχή προσωπικότητας

Χαρακτηρίζεται από αστάθεια και ένταση στις διαπροσωπικές σχέσεις, συναισθηματική αστάθεια, αδυναμία ελέγχου του θυμού, διαταραγμένη εικόνα εαυτού, αίσθημα κενού και παρορμητικότητας.

Στους εφήβους έχουμε παρόμοια εικόνα με τους ενήλικες.

Τα αίτια βρίσκονται στις τραυματικές εμπειρίες πολύ νωρίς στη ζωή, στην δύσκολες καταστάσεις στην παιδική ηλικία, στη μητρική και γενικότερα στη γονική απόρριψη. Επίσης, άλλα αίτια μπορούν να είναι η σεξουαλική κακοποίηση, οι προβληματικές αλληλεπιδράσεις στην οικογένεια και τα υψηλά επίπεδα θυμού.

- Σχιζοειδής διαταραχή προσωπικότητας

Η συγκεκριμένη διαταραχή αφορά σχεδόν μόνο ενήλικες. Χαρακτηρίζεται από αδιαφορία για τις κοινωνικές σχέσεις, αποφυγή έκφρασης τόσο θετικών όσο αρνητικών συναισθημάτων, αδιαφορία στην κριτική, έντονη ενασχόληση με την φαντασία.

-Σχιζότυπη διαταραχή προσωπικότητας

Χαρακτηρίζεται από έντονη δυσφορία και μειωμένη ικανότητα στις διαπροσωπικές σχέσεις, εκκεντρική συμπεριφορά και αντιληπτικές παραποιήσεις.

 Η διάσπαση προσοχής στους ενήλικες

Κάποια από τα συμπτώματα της διάσπασης προσοχής που παρουσιάζουν οι ενήλικες είναι τα ακόλουθα :

- Δυσκολεύονται να οργανώσουν τις δραστηριότητες τους, ακόμα και οι απλές δραστηριότητες μπορούν να διογκωθούν και να αποτελέσουν τεράστια εμπόδια.

- Η χρόνια αναβλητικότητα είναι ένα ακόμα χαρακτηριστικό, οι ενήλικες με διάσπαση προσοχής βιώνουν υπερβολικά μεγάλη ανησυχία για οποιοδήποτε νέο ξεκίνημα.

- Το αίσθημα της αποτυχίας των στόχων είναι ένα ακόμα χαρακτηριστικό, το άτομο νιώθει μόνιμα ότι βρίσκεται σε έναν λαβύρινθο και αδυνατεί να αξιοποιήσει τις δυνατότητες του.

- Η χαμηλή ανεκτικότητα στην απογοήτευση είναι ακόμα ένα χαρακτηριστικό. Η κάθε καινούρια απογοήτευση θυμίζει στον ενήλικα με διάσπαση προσοχής όλες τις προηγούμενες απογοητεύσεις με αποτέλεσμα να εξοργίζεται και να σταματήσει την προσπάθεια.

- Υπάρχει τάση για εξαρτημένη συμπεριφορά από ουσίες, αλκοόλ, τζόγο.

- Ο ενήλικας με διάσπαση προσοχής βρίσκεται συνεχώς σε αναζήτηση νέων και έντονων συγκινήσεων.

- Αδυνατεί να συγκεντρωθεί ώστε να διαβάσει .

- Έχει την τάση να μιλάει χωρίς να σκέφτεται, παρασύρεται από έντονο ενθουσιασμό.

- Χαρακτηρίζεται από παρορμητικότητα είτε στον τρόπο που ενεργεί είτε στην σπατάλη των χρημάτων.

- Οι έντονες εναλλαγές στη διάθεση είναι ένα ακόμα χαρακτηριστικό των ενήλικων με διάσπαση προσοχής.

- Τα προβλήματα αυτοσεβασμού και αυτοεκτίμησης είναι το αποτέλεσμα πολλών ετών απογοήτευσης και αποτυχίας ειδικά όταν η πατρική οικογένεια δεν ήταν υποστηρικτική.

 Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των καταναγκαστικών ανθρώπων ;

- Είναι προσηλωμένοι με ακρίβεια στον στόχο τους και την εργασία που πρέπει να κάνουν όμως όταν πρέπει να χειριστούν συγχρόνως περισσότερες καταστάσεις δυσκολεύονται. Επίσης, η έντονη αυτοσυγκέντρωση συνδυάζεται με υψηλή ένταση.

- Οι καταναγκαστικοί άνθρωποι νιώθουν έντονη ανασφάλεια με οτιδήποτε δεν τους είναι οικείο, γκρινιάζουν και εκφράζουν με έντονο τρόπο την δυσαρέσκεια τους.

- Οι καταναγκαστικοί άνθρωποι έχουν προτίμηση στις λεπτομέρειες και πολλές φορές δυσκολεύονται να διαχωρίσουν τις σημαντικές από τις μη σημαντικές πληροφορίες. Η σχολαστική αυτή ακρίβεια δυσκολεύει την λύση των προβλημάτων και πολλές φορές την καθιστά αδύνατη.

- Οι καταναγκαστικοί άνθρωποι νιώθουν ιδιαίτερο άγχος όταν πρόκειται να λάβουν αποφάσεις. Διαρκώς αναβάλλουν την λήψη αποφάσεων λόγω του φόβου της αποτυχίας.

 Πως θα δημιουργήσω θετική στάση ζωής ;

Σε στιγμές αμφιβολίας η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και των κινήτρων έχει ως αποτέλεσμα πιο θετική στάση ζωής.

Τι να κάνω ; Θα τροποποιήσεις τις σκέψεις, την συμπεριφορά και το λεξιλόγιο .

- Άλλαξε τις σκέψεις σου δημιουργώντας θετικές εικόνες στο μυαλό σου.

- Συγκεντρώσου σε θετικές λύσεις.

- Σκέψου ήρεμα την κατάσταση / τις καταστάσεις που σε ταλαιπωρούν και βρες εναλλακτική / εναλλακτικές λύσεις.

- Χαμογέλασε μέσα στην ημέρα όσες περισσότερες φορές μπορείς.

- Άλλαξε το αρνητικό λεξιλόγιο που χρησιμοποιείς, σταμάτα να κλαίγεσαι.

- Ασχολήσου με μια δημιουργική δραστηριότητα που σε ευχαριστεί και σε χαλαρώνει

- Πρόσφερε στον εαυτό σου μια επιβράβευση λεκτική ή υλική.

 Πως θα καταλάβω ότι φοβάμαι την αλλαγή ;

- Δεν αποδέχομαι την ή τις αλλαγές που συμβαίνουν

- Αγνοώ τα προειδοποιητικά σημάδια

- Προτιμώ να αντιμετωπίζω τις ευκαιρίες με αρνητικό τρόπο και τελικά να τις απορρίπτω

- Σκέφτομαι ότι και κάποιος άλλος θα αντιδρούσε όπως εγώ

Πως ο φόβος της αλλαγή θα γίνει σύμμαχος μου ;

- Παραδέχομαι ότι ο φόβος είναι χρήσιμος και πιθανόν να με βοηθήσει ώστε να προσέξω τις αλλαγές που θα κάνω

- Ο φόβος είναι ένδειξη ότι κάτι ιδιαίτερο πιθανόν να συμβεί

- Αναλύω τι προσπαθεί να μου πει ο φόβος μου και από που προέρχεται

- Σκέφτομαι όλες τις πιθανές λύσεις για να καταπολεμήσω τον φόβο μου

- Αναλαμβάνω δράση, ξεπερνώ τους φόβους μου ώστε να τονώσω την αυτοπεποίθηση. Η αδράνεια είναι η μεγαλύτερη τιμωρία που μπορώ να προσφέρω στον εαυτό μου.

 Διαταραχή μετατραυματικού στρες

Οι πιθανοί λόγοι που μπορούν να προκαλέσουν την διαταραχή μετατραυματικού στρες είναι πολλοί όπως κακοποίηση, απώλεια, ξυλοδαρμός, ομηρεία, πόλεμος, σεισμός, θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα, απαγωγή .

Το ψυχικό τραύμα ξεκινάει μετά το γεγονός και το άτομο κατακλύζεται από ένα οξύ και ανυπόφορο πόνο, νιώθει ότι είναι αβοήθητο, το τραύμα διαλύει την ψυχολογική σταθερότητα που υπήρχε μέχρι εκείνη τη στιγμή. Σύμφωνα με έρευνες το μετατραυματικό στρες προσβάλλει περίπου το 30% των θυμάτων μιας καταστροφής.

Ο Freud ονόμαζε την διαταραχή μετατραυματικού στρες "υστερική νεύρωση" και τα συμπτώματα που παρατήρησε στους ασθενείς του ήταν : άρνηση, συναισθηματική αποφυγή, καταναγκαστικές συμπεριφορές, απώθηση των γεγονότων.

Η διαταραχή μετατραυματικού στρες μπορεί να προσβάλλει τόσο ενήλικες όσο και παιδιά. Τα συμπτώματα εμφανίζονται λίγους μήνες μετά το τραύμα ή ακόμα και χρόνια μετά. Για να διαγνωσθεί κάποιος θα πρέπει να έχει αντιμετωπίσει ένα τραυματικό γεγονός από το οποίο απειλήθηκε ή αποτέλεσε εν δύναμη κίνδυνος και χρειάστηκε να αμυνθεί με κίνδυνο την σωματική και ψυχική του ακεραιότητα.

Τα συμπτώματα μετά το τραυματικό γεγονός είναι άγχος, ανησυχία, αυπνίες, δυσκολίες συγκέντρωσης, εκρήξεις τα οποία δεν υπήρχαν πριν. Το άτομο ξαναβιώνει το γεγονός με αναμνήσεις , εφιάλτες , ψευδαισθήσεις. Επίσης, αποφεύγει ανθρώπους, δραστηριότητες και καταστάσεις που ενεργοποιούν αναμνήσεις του τραύματος.

Σε αρκετές περιπτώσεις τα άτομα που βίωσαν μετατραυματικό στρες αρνούνται την αρχική παρέμβαση επειδή θεωρούν το γεγονός σαν κάτι πολύ δύσκολο να το αντιμετωπίσουν ή επειδή πιστεύουν ότι μπορούν να το αντιμετωπίσουν μόνοι τους.

Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει ψυχολογική και φαρμακευτική παρέμβαση ανάλογα με την βαρύτητας του περιστατικού.

 Ποιους μηχανισμούς άμυνας χρησιμοποιούν τα παιδιά και οι ενήλικες ;

Σύμφωνα με τον Freud κάποιοι από τους μηχανισμούς άμυνας είναι :

- Ταύτιση : Τα μικρά παιδιά ταυτίζονται με ισχυρά πρότυπα όπως είναι οι γονείς επειδή ασυνείδητα υπάρχει η ανάγκη να είναι αγαπητά και αποδεκτά από τα πρότυπα τους. Αυτή η ανάγκη καλύπτεται ώστε να μειωθεί το εσωτερικό άγχος των παιδιών.

- Άρνηση : τα μικρά παιδιά πολλές φορές αρνούνται να δεχτούν μια κατάσταση ή ένα γεγονός. Πχ. το παιδί αρνείται ότι έχει πεθάνει το κατοικίδιο του και προσποιείται ότι εξακολουθεί να μένει στο σπίτι. Ο μηχανισμός άρνησης προστατεύει την ψυχολογία του παιδιού και το βοηθάει να κερδίσει χρόνο και αργότερα να αποδεχτεί το γεγονός.

- Μετάθεση: αφορά την αντικατάσταση ενός προσώπου ή ενός αντικειμένου με ένα άλλο. Πχ. ένα παιδί έχει θυμώσει με τον μικρό του αδελφό και επειδή δεν μπορεί να παραδεχτεί στον εαυτό του ότι θέλει να τον χτυπήσει ξεσπάει στον σκύλο της οικογένειας.

- Απώθηση: αφορά την ακραία άρνηση κατά την οποία το άτομο διαγράφει ασυνείδητα ένα γεγονός ή κατάσταση που του προκαλεί τρόμο. Απώθηση μπορούμε να έχουμε τόσο σε ενήλικες όσο και σε παιδιά.

- Απόσυρση: είναι ένας μηχανισμός άμυνας που απομακρύνει το άτομο από μια δυσάρεστη κατάσταση είτε σωματικά είτε ψυχικά.

- Εκλογίκευση: χρησιμοποιείται είτε από τον ενήλικα είτε από το παιδί ώστε να πείσει τον εαυτό του ότι δεν θέλει αυτό που δεν μπορεί να έχει.

  Συμβουλευτική υπηρεσία για νέους συναδέλφους

Η καινούρια υπηρεσία  αφορά νέους συναδέλφους οι οποίοι χρειάζονται υποστήριξη στο ξεκίνημα τους  όπως σύνταξη βιογραφικού, συνεντεύξεις για εργασία, προσωπικό γραφείο, προβολή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, διαχείριση δύσκολων περιστατικών, ανάδειξη  δεξιοτήτων και προσωπικού  στυλ. 

 Αμφισβητώντας τις αρνητικές σκέψεις

Οι αρνητικές σκέψεις βρίσκονται στην καθημερινότητα μας, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα μας επηρεάζουν περισσότερο ή λιγότερο.

Πότε όμως θεωρείται ότι μας δημιουργούν πρόβλημα ; Όταν θεωρούμε ότι έχουμε εμπόδια στην καθημερινότητα μας, όταν φοβόμαστε, όταν τα θετικά τα βλέπουμε ως αρνητικά.

Τι θα πρέπει να κάνω για να μειωθούν οι αρνητικές σκέψεις ;

- Ενθαρρύνω τον εαυτό μου με θετικές φράσεις

- Φροντίζω να έχω θετική διάθεση

- Διερευνώ τις σκέψεις μου

- Αναγνωρίζω και αποφεύγω τις αρνητικές σκέψεις

- Αντιμετωπίζω αρχικά εύκολες καταστάσεις

- Δεν βάζω ετικέτες

- Αποφεύγω την καταστροφολογία

- Αποφεύγω δηλώσεις του "πρέπει"

- Επιβραβεύω τον εαυτό μου.

 Τι προκαλεί τις κρίσεις πανικού ;

Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι είναι ευάλωτοι λόγω τις ιδιοσυγκρασίας τους ή εξαιτίας αρνητικών εμπειριών από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους. Επίσης, κάποια άλλοι επηρεάζονται κατά τη διάρκεια της ζωής από στρεσογόνους παράγοντες που εμφανίζονται ξαφνικά. Τέλος, ένα σύνολο παραγόντων ασκούν επίδραση, επιδρούν και συντηρούν έναν φαύλο κύκλο μέσα στον οποίο οι κρίσεις πανικού εμφανίζονται με μια σταθερή συχνότητα.

Παιδιά και κρίσεις πανικού

Συχνά τα παιδιά που εμφανίζουν κρίσεις πανικού έχουν ψυχρό και μη υποστηρικτικό οικογενειακό περιβάλλον. Θα πρέπει επίσης να διερευνηθεί εάν το παιδί έχει δεχτεί κακοποίηση.

Χαρακτηριστικά των κρίσεων πανικού

Ταχυπαλμία, τρέμουλο, αίσθημα ασφυξίας, πνιγμού, φόβος απώλειας ελέγχου, φόβος θανάτου, ζαλάδα, τάση λιποθυμίας, εφίδρωση.

Πηγές κρίσεων πανικού

- Η μη δυνατότητα διαφυγής από πολυσύχναστους χώρους

- Ο φόβος για την απώλεια του ελέγχουν της συμπεριφοράς και το αίσθημα ντροπής που δημιουργείται μπορεί να προκαλέσει ιδιαίτερο άγχος και τελικά κρίση πανικού.

- Η έλλειψη μη διαθέσιμης βοήθειας από ανθρώπους που εμπιστεύονται αποτελεί πηγή άγχους που μπορεί να οδηγήσει σε κρίση πανικού

- Η αμηχανία και η ντροπή που νιώθουν τα άτομα που παθαίνουν κρίσεις πανικού όταν βρίσκονται με ανθρώπους που δεν νιώθουν άνετα μπορούν να πυροδοτήσουν μια κρίση πανικού .

 Τι είναι οι μαθησιακές δυσκολίες και ποιους αφορά ;

Στην κατηγορία των μαθησιακών δυσκολίων συναντάμε μια ανομοιογενή κατηγορία διαταραχών όπως δυσκολίες ανάγνωσης , γραφής, ομιλίας, ακρόασης, μαθηματικής ικανότητας και συλλογισμού, οι μαθησιακές δυσκολίες αφορούν τόσο παιδιά όσο και ενήλικες.

Εκτός από τις μαθησιακές δυσκολίες αυτά τα άτομα παρουσιάζουν συνήθως διαταραχές προσοχής, μνήμης, προβλήματα συμπεριφοράς, κινήτρων, αυτοελέγχου, κοινωνικής αντίληψης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης.

Οι μαθητές που αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες δεν μπορούν να οργανώσουν σωστά το χρόνο τους, ξεχνούν τα βιβλία ή τις εργασίες τους, παραδίδουν συχνά μισοτελειωμένες εργασίες, το επίπεδο των εργασιών τους είναι κατώτερο των δυνατοτήτων τους.

Αν και δεν έχει επιτευχθεί απόλυτη συμφωνία σχετικά με τα αίτια των μαθησιακών δυσκολιών ,οι περισσότεροι ερευνητές συγκλίνουν στην άποψη ότι οι διαταραχές αυτές οφείλονται σε οργανικά αίτια, σε δυσλειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος και το πιο πιθανό είναι να υπάρχουν σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου.

Οι παράγοντες που μπορεί να συνυπάρχουν και να επιβαρύνουν τις μαθησιακές δυσκολίες είναι: η διδασκαλία η οποία δεν είναι προσαρμοσμένη στο επίπεδο της γνωστικής εξέλιξης του παιδιού, οικογενειακοί παράγοντες, οικονομικοί, πολιτισμικοί και κοινωνικοί.

 Μερικοί τρόποι που θα βοηθήσουν τόσο τα παιδιά όσο και τους ενήλικες στην οργάνωση του χρόνου και των εργασιών είναι :

 - Ημερολόγιο καθηκόντων : καταγράφει τι δουλειές - μαθήματα που έχει κάθε μέρα και μόλις πραγματοποιήσει την εργασία την διαγράφει

 - Σημειώσεις : οι περιλήψεις είναι σημαντικές ώστε να μαθαίνει και να συγκρατεί τις πληροφορίες πιο εύκολα

 - Σχεδιαγράμματα : χρησιμοποιούνται για μαθήματα , εργασίες, οργάνωση χρόνου

 - Λίστες ελέγχου : για τα παιδιά είναι σημαντική βοήθεια να κολλούν μια λίστα με τις υποχρεώσεις του μαθήματος έξω από το κάθε βιβλίο ώστε να ελέγχουν εύκολα ότι χρειάζονται σχετικά με το μάθημα

 

- Χρωματική κωδικοποίηση : τα χρωματιστά αυτοκόλλητα σημειώσεων βοηθούν τα παιδιά να σημαδεύουν με ένα χρώμα όλα τα υλικά που χρησιμοποιούν σε ένα μάθημα.

 

 Γιατί νιώθω ότι απέτυχα επαγγελματικά ;

- Υποτιμάς τις ικανότητες και τα επιτεύγματα σου και μεγεθύνεις τα λάθη και τις αδυναμίες

- Επέλεξες μια καριέρα κατώτερη των δυνατοτήτων σου

- Αποφεύγεις να κάνεις τα απαραίτητα βήματα ώστε να ανέβεις βαθμίδες στην καριέρα σου

- Νιώθεις ότι τα επιτεύγματα σου δεν είναι σημαντικά και ότι κοροϊδεύεις τους άλλους

- Δεν μπορείς να κατασταλάξεις σε μια καριέρα με αποτέλεσμα οι δουλειές που επιλέγεις να είναι συνέχεια διαφορετικές και να μην ειδικεύεσαι σε έναν συγκεκριμένο τομέα σ' έναν κόσμο που απαιτεί εξειδίκευση

- Δεν ανέχεσαι να εργάζεσαι για άλλους ή σε πόστα για αρχάριους με αποτέλεσμα να καταλήγεις στο περιθώριο της επαγγελματικής σου ειδικότητας

- Σε προσλαμβάνουν σε εργασίες αλλά στη συνέχεια σε απολύουν εξαιτίας της αργοπορίας, της αναβλητικότητας, της ασυνέπειας , της άσχημης συμπεριφοράς, της μειωμένης απόδοσης

- Συγκρίνεις συνέχεια τον εαυτό σου με άλλους γεγονός που σε εμποδίζει να επικεντρωθείς στον εαυτό σου και σε όσα θα μπορούσες να επιτύχεις .

 Τι είναι ο καταναγκασμός και ποια είναι τα χαρακτηριστικά του ;

Ο καταναγκασμός είναι μια αγχώδης διαταραχή η οποία προκαλεί στο άτομο τόσο άγχος όσο και αντίδραση με αποτέλεσμα το δύσκολο χειρισμό καταστάσεων ή δυσκολία προσαρμογής σε νέες καταστάσεις.

Τα χαρακτηριστικά των καταναγκαστικών ανθρώπων είναι :

- Αντιδρούν έντονα στην κριτική

- Νιώθουν ότι υπάρχει μόνο πιθανότητα να τους απορρίψουν

- Δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν τα σημαντικά από τα ασήμαντα γεγονότα

- Είναι τελειομανείς, οτιδήποτε δεν πετύχουν όπως το θέλουν θεωρείται καταστροφικό

- Είναι τακτικοί και φανατικοί της καθαριότητας

- Στο οικογενειακό περιβάλλον οι καταναγκαστικοί έχουν δεχθεί έντονο έλεγχο και κριτική.

 Διάσπαση προσοχής στους ενήλικες

Η διάσπαση προσοχής ξεκινά από την παιδική ηλικία και συνεχίζεται στην ενήλικη ζωή. Είναι μια χρόνια διαταραχή και τα χαρακτηριστικά της διάσπασης προσοχής των ενηλίκων είναι τα ακόλουθα :

- Δυσκολεύεται να διαχειριστεί συγχρόνως περισσότερες εργασίες

- Χρόνια αναβλητικότητα και δυσκολία στο ξεκίνημα καινούριου εγχειρήματος

- Αίσθημα "υπό - απόδοσης" και "αποτυχίας" όταν δεν πετυχαίνει τους στόχους του

- Έχει την τάση να μιλάει χωρίς να σκέφτεται τα λεγόμενα του

- Πάντα απασχολείται με κάτι, θέλει να είναι σε ένταση ώστε να μην βαριέται

- Αφαιρείται εύκολα όταν διαβάζει ή συμμετέχει σε μια συζήτηση

- Είναι ανυπόμονο άτομο με χαμηλή ανεκτικότητα στην απογοήτευση

- Η διάθεση του μεταβάλλεται με γρήγορη ταχύτητα

- Έχει νευρικότητα και υπερένταση

- Σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχει οικογενειακό ιστορικό με διάσπαση προσοχής

- Υπάρχει τάση για εξαρτημένη συμπεριφορά από ουσίες και αλκοόλ

- Τα ενήλικα άτομα με διάσπαση προσοχής δυσκολεύονται να αξιολογήσουν τον εαυτό τους και την επίδραση που ασκούν σε άλλους ανθρώπους.

 Με την ευκαιρία του νέου χρόνου, μία άσκηση θα μας βοηθήσει όλους σε ότι καινούριο θέλει να ξεκινήσει ο καθένας .

Νέος χρόνος - Νέοι στόχοι

- Δίνω στον εαυτό μου χρόνο να χαλαρώσει χωρίς να σκέφτομαι κάτι συγκεκριμένο.

- Στη συνέχεια επικεντρώνομαι στα θέματα που με ενδιαφέρουν.

- Δεν κατακρίνω τον εαυτό μου ούτε αποκλείω την πραγματοποίηση οποιασδήποτε σκέψης όσο τρελή κι 'αν ακούγεται αρχικά.

- Θέτω στον εαυτό μου την ερώτηση "πως θα μπορούσα να πραγματοποιήσω αυτά που θέλω, ποια είναι τα βήματα ; "

- Επιλέγω το θέμα με το οποίο θέλω να ξεκινήσω και τα βήματα που θα ακολουθήσω

- Ώρα για δράση, να ξεκινήσω την πραγματοποίηση των στόχων μου με πρόγραμμα, θέληση και σιγουριά ότι τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο.

 Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των καταναγκαστικών ανθρώπων ;

- Αντιδρούν εύκολα στην κριτική.

- Νιώθουν συνέχεια ότι θα τους απορρίψουν οι άλλοι.

- Από την πατρική οικογένεια εισέπρατταν έλεγχο και κριτική.

- Φοβούνται ότι θα κάνουν λάθη.

- Ότι κάνουν θέλουν να είναι τέλειο.

 Ποιες είναι οι παγίδες υποταγής ;

- Τις περισσότερες φορές κάνω αυτά που θέλουν οι άλλοι

- Κάνω τα πάντα να με συμπαθήσουν και να με αποδεχτούν

- Δεν μου αρέσει να διαφωνώ με τους άλλους

- Φροντίζω και ενδιαφέρομαι για τους άλλους χωρίς να εισπράττω όσα δίνω

- Καθηλώνομαι σε καταστάσεις που δεν μου δίνουν την δυνατότητα να εκπληρώσω τα θέλω μου

- Δεν θέλω οι άλλοι να με θεωρούν εγωιστή / εγωίστρια γι' αυτό πολλές φορές φτάνω στο άλλο άκρο

- Είναι αδιανόητο να πω ή να κάνω κάτι που θα πληγώσει τους άλλους.

 Ερωτήσεις που βάζουν σε τάξη τις σκέψεις μου

- Ποια είναι τα γεγονότα ;

- Κάνω αυτό που πραγματικά θέλω ;

- Αν όχι, τι με εμποδίζει ;

- Πως θα μπορούσα να φτάσω εκεί που θέλω ;

- Λειτουργεί ο τρόπος που προσπαθώ να φτάσω στον στόχο μου

- Θέλω να νιώθω αυτά τα συναισθήματα ;

- Τι σκέφτονται, τι νιώθουν και τι θέλουν οι άλλοι ;

- Ποια είναι η επιλογή ή η απόφαση μου αυτή τη στιγμή ;

 Ανύπαρκτα όρια και κακοποίηση

Οι άνθρωποι που έχουν μεγαλώσει σε δυσλειτουργικό περιβάλλον συνήθως υποφέρουν από διάφορα είδη προβληματικών ορίων και είτε δεν είναι αρκετά προστατευμένοι είτε είναι υπερβολικά προστατευμένοι.

Οι άνθρωποι με ανύπαρκτα όρια δεν έχουν αίσθηση της κακοποίησης και δυσκολεύονται να που όχι ή να προστατευθούν με αποτέλεσμα να επιτρέπουν στους άλλους να τους εκμεταλλεύονται σωματικά, συναισθηματικά, επαγγελματικά, οικονομικά.

Ο εξαρτημένος χωρίς όρια κινείται στα όρια που του επιβάλλουν οι άλλοι από φόβο και ανασφάλεια που ήδη έχει και που φροντίζει και ο θύτης με τον τρόπο του να ενισχύσει.

Και ο θύτης και το θύμα έχουν το ίδιο πρόβλημα δηλαδή δεν έχουν όρια μόνο που ο θύτης κακοποιεί και το θύμα το δέχεται, με αποτέλεσμα να βιώνουν και οι δυο μια αρρωστημένη σχέση η οποία όσο διαρκεί και εξελίσσεται δυσκολεύει και τους δυο να απαλλαγούν από αυτήν.

 Ποια είναι τα εμπόδια στην αυτοβελτίωση μας ;

- Η μη κατανόηση των παραγόντων που υπονομεύουν την προσπάθεια μας

- Ο φόβος της αλλαγής

- Η έλλειψη υποστήριξης από οικεία πρόσωπα

- Η μη δέσμευση για αλλαγή

- Η έντονη επιθυμία για παραίτηση .